De DBK architectuur en de ‘BRUG’

Inleiding architectuur

De Blauwe Kamer heeft zich ten doel gesteld een duurzame architectuur op te stellen voor het gehele traject van wetgeving tot en met bijbehorende dienstverlening. Zij wil de bijbehorende afbakening van het werkgebied van de betrokken partijen zo scherp mogelijk beschrijven.

Inleiding

De Blauwe Kamer heeft zich ten doel gesteld een duurzame architectuur op te stellen voor het gehele traject van wetgeving (1) tot en met bijbehorende dienstverlening (4 en 5). Zij wil de bijbehorende afbakening van het werkgebied van de betrokken partijen zo scherp mogelijk beschrijven.

Actorgroep 1 bestaat uit de opstellers van wet- en regelgeving, maar omvat ook de opstellers van het uitvoeringsbeleid. De Blauwe Kamer heeft heel duidelijk aangegeven dat zij wet- en regelgeving als een gegeven beschouwt.

Actorgroep 5 bestaat uit de burgers en bedrijven die betrokken zijn bij de op wet- en regelgeving gebaseerde dienstverlening, verleend door Dienstenautomaat 4.

Hoe kom je het beste van de wet (1) naar de dienst (4 en 5)?
Door dat tussentraject op te delen in twee delen.
Het eerste tussendeel, het multidisciplinaire team bestaande uit juristen, beleidsexperts, diensten experts en specificatie experts, neemt de wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid als invoer en produceert aan de hand van een uitgebreid werkvoorschrift, de volledige, duurzame, geteste en geheel IT onafhankelijke specificaties voor de dienstverlening.
Het tweede tussendeel bestaat uit de groep software engineers en software architecten die de formele duurzame specificaties als invoer nemen en de softwarebeschrijving als uitvoer.

Het eerste doel van de Blauwe Kamer is te laten zien dat er een protocol kan worden gebruikt door een multidisciplinair team om de duurzame specificaties op te stellen.

De vier groepen apart aangegeven

In bovenstaand architectuur diagram zijn de 4 groepen (1, 2, 3 en (4+5) ) in verschillende verticale kleurenvakken weergegeven.
Tevens is daardoor gemakkelijker te zien op welke plaats in de gehele architectuur elk van de 4 groepen zit.

Door middel van de raadpleeg- en productie pijlen is precies na te gaan welke actorgroep wat raadpleegt en wat produceert.

1 De opstellers van wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid

De Blauwe Kamer wil werken met een duurzame architectuur voor het gehele traject van wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid naar de bijbehorende diensten. Zij wil in deze architectuur de samenwerking scherp in kaart brengen, met heldere overdrachtspunten.
Vandaar dat we voor elk van de 4 grote processen, te weten uitgevoerd door actorgroep 1, 2, 3 en 4 en 5 samen, een aparte beschrijving opstellen, met steeds helder uitzicht op het gehele traject.

Groep 1 bestaat uit de opstellers van wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid. Zij stellen nieuwe wet- en regelgeving of uitvoeringsbeleid op of passen deze aan. Hierbij houden zij ook rekening met de resultaten van de betreffende jurisprudentie (actorgroep 6).

Het is het idee van de Blauwe Kamer dat actorgroep 1 zich niets moet laten voorschrijven door ICT. Wel acht de Blauwe Kamer het niet uitgesloten, wanneer eerst een voldoende aantal keren bewezen is dat haar protocol veel betere resultaten oplevert dan bekend uit (de hoorzittingen van) de Tweede Kamer, de kennis kan worden aangeboden aan de opstellers van wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid, of een adviserend instituut.

2 Van wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid naar duurzame specificaties voor de dienstverlening

Het werkveld van actorgroep 2, bestaande uit het multidisciplinaire team van juristen, beleidsmedewerkers, diensten experts en duurzame specificatie experts, neemt als gegeven de wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid.
Om de onderlinge communicatie tussen de leden van het multidisciplinaire team zo productief mogelijk te laten verlopen, wordt systematisch gewerkt met concrete scenario’s.
Deze concrete scenario’s worden zo vroeg mogelijk in dit proces gehanteerd en zo dicht mogelijk tegen de wet- en regelgeving of uitvoeringsbeleid opgesteld. Let op: volgens het protocol beslissen de jurist, beleidsmedewerker en diensten expert, terwijl de duurzame specificatie expert de moderator is en de opsteller van de scenario’s.

De duurzame specificaties beschrijven de door de burgers en bedrijven te ervaren dienstverlening door de gehele interactie te beschrijven, maar geheel los van de te gebruiken specifieke ICT. M.a.w. geen interferentie van ICT in de duurzame specificaties voor de dienstverlening. Door deze onafhankelijkheid van een bepaalde ICT krijgt de overheid een geheel nieuwe mogelijkheid de kosten van de voorbereiding en uitvoering flink naar beneden bij te stellen. Tevens heeft de overheid volgens die manier van werken meer keuzevrijheid.

Actorgroep 2 gaat van een juridisch formele, maar taal technisch informele invoer naar een taal technisch formele uitvoer, die ook aan alle juridische eisen voldoet. Dit is ook helder aangegeven in de Aktiviteitenkalender van de Belastingdienst in 2015 op blz. 10.

3 Van duurzame specificaties voor de diensten naar software instructies voor de diensten

Actorgroep 3 bestaat uit software ontwikkelaars en software architecten. Zij dienen de duurzame specificaties voor de dienstverlening, met inbegrip van alle relevante testgevallen voor de dienstverlening, als een gegeven te beschouwen. Wel dienen zij elke beslissing ten aanzien van een alternatief in de ICT oplossing met annotatie aan te geven in de software specificaties. Op die manier ontstaat er een totale 2-wegtracering van uiteindelijke dienstverlening geheel terug naar de wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid.

We merken op dat zowel de invoer als de uitvoer van actorgroep 3 taal technisch formeel is. Het is daarom in beginsel mogelijk dit als een te automatiseren BRUG op te vatten. Momenteel wordt uitgezocht of een combinatie van hoge mate van automatisering met een kleine handmatige toevoeging niet de voorkeur verdient bij de huidige stand van de kennis en vaardigheden.

Een van de grote voordelen van deze aanpak is dat er door specialisatie en multidisciplinaire teams, met glasheldere beschrijvingen van de interfaces en met veel meer systematisch en zo vroeg mogelijk gebruik maken van representatieve scenario’s (meer bekend als ex-ante in het vakgebied rechten) op een beheerste manier kan worden gewerkt.

4 en 5 De op wet- en regelgeving gebaseerde geautomatiseerde dienstverlening

De burgers en bedrijven ervaren de actuele dienstverlening. In de “Interactie met burgers en bedrijven” staat op bladzijde 8 van Hoofdlijnen Aanpak Belastingdienst: Aktiviteitenkalender helder aangegeven: “Burgers en bedrijven die wel bereid zijn aan hun verplichtingen te voldoen maar daartoe niet of minder in staat zijn, verdienen ondersteuning. … Dat kan door voorlichting en informatie, maar ook door ervoor te zorgen dat de interactie zo simpel mogelijk wordt en niet wordt belemmerd.

Door in de duurzame specificaties deze interactie geheel te beschrijven en te testen aan de hand van de betreffende scenario’s, is het niet langer nodig dat mensen die werken aan de voorbereiding van de dienstverlening over een veel te breed gebied de kennis moeten beheersen. De gevolgen van die te brede breedte zijn bekend uit de openbare stukken.

Samenhang van de vier grote groepen actoren

In dit diagram is duidelijk te zien dat actorgroep 1, de wet- en regelgevers, het begin vormen van het gehele traject. Tot actorgroep 1 behoren ook de opstellers van het uitvoeringsbeleid.

Het product van hun werk, de wet- en regelgeving en uitvoeringsbeleid, is uitgangspunt voor de volgende actorgroep, te weten actorgroep 2. Multidisciplinaire actorgroep 2 neemt via pijl 21 kennis van de resultaten van actorgroep 2 en stelt de benodigde scenario’s op, zodat een volledige ex-ante wordt uitgevoerd door deze actorgroep. Actorgroep 2 communiceert systematisch in concrete scenario’s om zo veel mogelijk misverstanden vroegtijdig in het gehele traject te elimineren. Actorgroep 2 gaat van taal technisch informeel naar taal technisch formeel. Dat proces kan uit de aard van zijn structuur nooit geautomatiseerd worden.

Actorgroep 3, de software engineers en architecten, krijgen de volledige specificaties, inclusief alle testgevallen als uitvoer van actorgroep 2. Actorgroep 3 hoeft niet terug te gaan naar de wettelijke bron. Aangezien deze actorgroep van taal technisch formeel (maar ICT onafhankelijk) naar taal technisch formeel (en ICT afhankelijk) werkt, is dat omzettingsproces in beginsel te automatiseren.

Actor groep 5 (burgers en bedrijven) en actorgroep 4, de geautomatiseerde dienstverlening, is wat de burgers en bedrijven echt ervaren. Daar heeft men te maken met in te vullen schermen en boodschappen op invullingen van schermen.

Gestructureerd Nederlands

De duurzame specificatie taal (Gestructureerd Nederlands, afgekort GN) dient te voldoen aan het legaliteitsbeginsel: alles wat de wetgever of regelgever bedoelt voor de praktijk, dus de wereld van de casussen, of dienstverlening aan burger en bedrijven, dient uitgedrukt te kunnen worden in GN. Vanuit een bepaalde optiek kan men GN zien als een verzameling van de samenhangende delen, te weten

1. TestSpraak, met het doel alles te kunnen testen, in een omgeving die de eindgebruiker als redelijk aanvaardt;
2. BegripsSpraak, met het doel begripsomschrijvingen te kunnen toevoegen voor elk onderdeel van elke Spraak en doelgroep specifiek;
3. CommunicatieSpraak, met het doel bij de interactie met de gebruiker zowel over feiten als regels op een doelgroep specifieke manier te kunnen communiceren;
4. InformatieSpraak, om de scope van de bijbehorende dienstverlening te kunnen vaststellen, door de feitsoorten te definiëren waarvan feiten binnen de scope vallen;
5. IntegriteitSpraak, om de kwaliteit van de feiten, die de eindgebruiker en de dienstverlener uitwisselen, te kunnen bewaken;
6. AfleidingSpraak, om nieuwe feiten, meestal op een hoger aggregatieniveau, te kunnen afleiden uit andere feiten;
7. InteractieSpraak, om feiten vanuit de relevante wereld te kunnen toevoegen aan de feitenbank, en begrijpelijke boodschappen te geven aan de burger of bedrijf, voor het geval een integriteitsregel overtreden zou worden door de door de burger of bedrijf verstrekte feiten;
8. GebeurtenisSpraak, om naar aanleiding van een (complexe) gebeurtenis oftewel een afleiding- of een interactie te starten.

Regelspraak

De huidige versie van RegelSpraak die ontwikkeld is door de Belastingdienst, heeft een grote overlap met AfleidingSpraak en een kleine overlap met IntegriteitSpraak.